"Ponieważ żyli prawem wilka
historia o nich głucho milczy
pozostał po nich w kopnym śniegu
żółtawy mocz i ten ślad wilczy(...)"

Zbigniew Herbert - "Wilki"

Żołnierze Wyklęci, inaczej zwani Żołnierzami Niezłomnymi lub Polskim Powojennym Podziemiem Niepodległościowym i Antykomunistycznym, to ruch partyzancki stawiający opór sowietyzacji Polski. Toczyli oni walkę ze służbami bezpieczeństwa ZSRR  (oddziałami NKWD i Smiersza) i podporządkowanymi im służbami w Polsce (Milicją Obywatelską, Urzędem Bezpieczeństwa Publicznego i Korpusem Bezpieczeństwa Wewnętrznego). Funkcjonowali od 1944 do 1947, ale ostatni ukrywający się partyzant zginął z rąk UB w 1963 roku. Byli wśród nich żołnierze byłej Armii Krajowej, Narodowych Sił Zbrojnych, organizacji "Niepodległość", "Wolność i Niezawisłość" i wielu innych. Liczbę członków wszystkich organizacji i grup konspiracyjnych szacuje się na 120-180 tysięcy osób. W ostatnich dniach wojny na terenie Polski działało 80 tysięcy partyzantów antykomunistycznych.

1-go marca, po raz szósty obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Data nawiązuje do dnia likwidacji ostatniego niezależnego Zarządu WiN (Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość), którego członkowie zostali zamordowani 1 marca 1951r. Bardzo wielu z Żołnierzy Wyklętych zostało aresztowanych i poddanych śledztwu, a następnie skazanych na karę śmierci lub długoletniego więzienia. Wielu zostało wywiezionych w głąb Związku Radzieckiego i nigdy już stamtąd nie powróciło. Groby wielu do dziś pozostają nieznane.

W walkach podziemia z władzą zginęło około 15 tys. ludzi, w tym około 7 tys. członków podziemia.

"Trzeba wspomnieć wszystkich, zamordowanych rękami także polskich instytucji i służb bezpieczeństwa, pozostających na usługach systemu przyniesionego ze wschodu. Trzeba ich przynajmniej przypomnieć przed Bogiem i historią, aby nie zamazywać prawdy naszej przeszłości, w tym decydującym momencie dziejów."

Jan Paweł II